Cytując za D. Gil „Krzywdzenie dzieci to każde działanie lub bezczynność jednostki, instytucji lub społeczeństwa jako całości i każdy rezultat takiego działania lub bezczynności, który deprywuje równe prawa i swobody dzieci i/lub zakłóca ich optymalny rozwój”.
MITEM jest, że do przemocy dochodzi tylko w rodzinach biednych.
PRAWDĄ jest, że w obecnych czasach do przemocy może dojść w każdej klasie społecznej. Nawet w tej najbogatszej.
Z krzywdzeniem dzieci mamy do czynienia wtedy, gdy doświadcza ono:
- przemocy fizycznej;
- przemocy psychicznej (emocjonalnej);
- przemocy seksualnej (wykorzystywania seksualnego)
- zaniedbywania
PRZEMOC FIZYCZNA
To wszelkiego rodzaju agresywne zachowanie odnoszące się do jego ciała - bez względu na doznany uraz. Formą przemocy fizycznej jest: potrząsanie, szarpanie, popychanie, szczypanie, uderzanie otwartą ręką lub pięścią, uderzanie różnymi przedmiotami, kopanie, duszenie czy przypalanie np. papierosem.
Jeśli dorosły będzie bił dziecko i nie będzie po tym śladu, to TEŻ JEST KRZYWDZENIE.
Bicie, klapsy, a nawet pozornie nieszkodliwe uderzenia jak uderzenie w dłoń, są groźne dla małego dziecka ponieważ:
- uczą dziecko przemocy;
- niszczą potrzebną dziecku, niezawodną pewność bycia kochanym;
- wywołują lęk (oczekiwanie kolejnego uderzenia);
- stanowią fałszywy komunikat- udają metodę wychowawczą, chodź w rzeczywistości rodzice używają ich, aby wyładować swój gniew;
- niszczą wrażliwość oraz współczucie, zarówno dla innych, jak i dla siebie;
- wzbudzają one gniew i pragnienie odwetu, które są tłumione tylko po to , aby zostały wyrażone znacznie później, wobec innych słabszych
PRZEMOC PSYCHICZNA
To rozmyślne, niezawierające aktów przemocy fizycznej zachowania wobec dziecka, które powodują znaczące obniżenie możliwości prawidłowego rozwoju dziecka w tym zaburzenia osobowości, niskie poczucie własnej wartości stany lekowe itp. Do kategorii tego typu zachowań zaliczyć można m.in.: wyzwiska, groźby, szantaż, poniżanie zawstydzanie, wywoływanie nieadekwatnego poczucia winy, emocjonalne odrzucenie, nadmierne wymagania, nieadekwatne do wieku i możliwości psychofizycznych dziecka.
PRZEMOC SEKSUALNA
To każde zachowanie osoby dorosłej i silniejszej, które prowadzi do seksualnego zaspokojenia kosztem dziecka. Wykorzystywaniem seksualnym jest także wymuszanie na dziecku oglądania filmów z podtekstem seksualnym, czy zmuszanie do rozebrania się i patrzenia na nie.
ZANIEDBANIE
Zaniedbywanie dziecka może obejmować zarówno sferę fizyczną jak i psychiczną. Polega na niezaspokajaniu potrzeb dziecka, niezbędnych dla jego prawidłowego rozwoju. Można mówić o zaniedbywaniu materialnym, kiedy dziecko nie ma zaspokojonych potrzeb związanych z odżywianiem, higieną, zdrowiem, edukacją. Drugi rodzaj zaniedbywania, to zaniedbywanie psychiczne, kiedy dziecko nie ma zaspokojonych potrzeb miłości, bezpieczeństwa, przynależności itp.; kiedy rodzice nie rozumieją jego potrzeb psychicznych. Nie wystarczy bowiem nie bić, nie poniżać. Dziecko potrzebuje ciepła, bezpieczeństwa, zainteresowania, uwagi- pokarmu psychicznego niezbędnego do prawidłowego rozwoju.
CYBERPRZEMOC
Zjawisko cyberprzemocy i inne nadużycia w sieci są dość trudne do porównania w statystykach badawczych, ponieważ różnie jest ono definiowane w poszczególnych badaniach. Ogromnym zagrożeniem dla dzieci w internecie są próby uwodzenia oraz treści pornograficzne z udziałem małoletnich. Innym rodzajem zagrożenia w sieci jest seksting. Pod wpływem nacisków czy manipulacji przesyłane są lub publikowane intymne zdjęcia za pośrednictwem internetu lub telefonów komórkowych. Publikowanie materiałów intymnych może być elementem przemocy seksualnej lub procesu uwodzenia małoletnich przez dorosłych (grooming). Takie materiały mogą być wykorzystywane jako pornografia dziecięca.
Doświadczona w dzieciństwie trauma przemocy zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzeń zdrowia psychicznego. Równie poważne konsekwencje ma doświadczanie przemocy rówieśniczej. Skutkami przemocy rówieśniczej są stany lekowe lub depresyjne, trudności z zasypianiem, różnego rodzaju dolegliwości bólowe, poczucie osamotnienia, obniżona samoocena, myśli samobójcze, zwiększone ryzyko zachowań związanych z okaleczaniem się i próbami samobójczymi.
Długotrwałymi następstwami doświadczania przemocy w dzieciństwie jest m. in.:
- jeśli przemoc wobec dziecka stosowana była przed 3 r. ż. (zaburzenia rozwoju mowy, zaburzenia rozwoju motoryki, zaburzenia procesów poznawczych- zdolności uczenia się, nadpobudliwość, tiki, fobie);
- depresję;
- skłonności samobójcze;
- uzależnienie od alkoholu lub innych środków psychoaktywnych;
- kompleks niższości;
- braki socjalizacyjne (trudności w respektowaniu norm społecznych);
- zaburzenia związane z poczuciem własnej wartości;
- nieumiejętność zaspakajania potrzeb w sposób społecznie akceptowany;
- nieodpowiedzialne zachowanie w dzieciństwie (przyjęcie roli rodzica, dorosłego), oraz dziecinne (infantylne) zachowania w życiu dorosłym;
- nieumiejętność podjęcia roli rodzicielskiej (z powodu braku wzorców);
- nieumiejętność dokonywania wyborów, podejmowania decyzji (w domu dzieci wykonywały wszystko, co im kazano, nie uczyły się samodzielnego decydowania);
Jeśli po przeczytaniu tego artykułu zauważysz u siebie potrzebę zmian możesz skontaktować się z Centrum PoMocy prowadzone przez Spółdzielnie Myśli Kobiecej (Niepołomice, ul. Grunwaldzka 11, pok. 13, tel. 501-009-019). Możesz tam skorzystać m. in. z: coachingu rodzicielskiego, terapii grupowej dla osób doznających przemocy, szkolenia z pozytywnej dyscypliny, porad prawniczych, czy z grupy terapeutycznej „Jak radzić sobie ze złością”.
Czynnikiem chroniącym przed zachowaniami destrukcyjnymi jest dobra komunikacja w rodzinie i dobra relacja przynajmniej z jednym rodzicem. Dlatego jako dorośli sprawujący opiekę nad małoletnimi mamy ważna lekcję do odrobienia- przyjrzenie się relacjom z dziećmi oraz podjęcie decyzji kolejnych kroków w kwestii zapewnienia dzieciom i młodzieży bezpiecznego środowiska dla ich rozwoju.
Bibliografia:
1. Czasopismo „Niebieska linia” nr 4/147/2023 str. 24-27
2. „Dziecko krzywdzone i wykorzystywane seksualnie: poradnik dla rodziców i opiekunów” autor: I. Kałka, 2007